De leeslestabel
In vier stappen doorloop je de leeslestabel om tot een ontwerp te komen van een effectieve lees- of luisteractiviteit. Het gaat hierbij over: de tekst, het leesdoel, de leesstrategieën en een aanpak.
Hieronder vind je per stap een korte uitleg.
De tekst
We starten met de tekst, want die staat centraal. We willen de inhoud ervan kennen en er betekenis aan geven. Kies dus een interessante en boeiende tekst met een rijke taal. Bewaar beter de authenticiteit van de tekst dan hem aan te passen aan een onderwijscontext. Teksten mogen in dit verband best wel complex en gevarieerd zijn.
Het leesdoel
Het is belangrijk dat leerlingen weten wat het doel is om (iets) te lezen. Het moet duidelijk zijn wat ze ermee zullen bereiken. Een verhaal kan je lezen om je te ontspannen. Een recept lees je om het nauwgezet te volgen bij het klaarmaken van een gerecht. Een krant kan je selectief lezen, globaal screenend en sommige delen analytisch om helemaal mee te zijn met een actueel probleem. Sommige teksten wil je onthouden voor langere tijd. Het leesdoel bepaalt hoe de tekst zal worden gelezen. De inhoud, de boodschap willen begrijpen, komt altijd aan bod.
De leesstrategieën
Om door een tekst te kunnen gaan, is het inzetten van (een) gepaste leesstrategie(ën) noodzakelijk. We stellen onszelf vragen over de inhoud, we visualiseren, markeren, voorspellen en koppelen terug. Dit zijn voorbeelden van hoe je vaak spontaan door een tekst gaat. Aan beginnende lezers moeten deze strategieën worden aangeleerd. Hierin zit net de paradox: lees- en sturingsstrategieën moeten we expliciet onderwijzen, maar ze mogen de focus op de tekst niet verdringen. Het selecteren van een goede tekst kan hierbij mogelijkheden bieden. Sommige teksten vragen immers een bepaalde leesstrategie. Je kan ze dan eerst modelen om ze vervolgens begeleid te laten inoefenen.
Om tot een dieper tekstbegrip te komen, komt de strategie ‘vragen stellen’ steeds aan bod. Dit staat al aangevinkt. We leren kinderen tekstgerichte vragen beantwoorden én zelf bedenken. We hanteren hierbij het ordeningsmodel van Bloom.
De didactische aanpak
Lessen begrijpend lezen en luisteren kan je heel gevarieerd uitwerken, met verschillende werkvormen. Kies één of meerdere aanpakken en combineer ze met de tekstsoort, het leesdoel en de gekozen leesstrategie. De didactische aanpakken maken het mogelijk om leesbegrip te bevorderen, niet enkel in leeslessen, maar in verschillende leergebieden. Zo wordt lezen functioneel.
In elke aanpak geven we suggesties om denk- en sturingsstrategieën stapsgewijs aan te leren via GRRIM, het Gradual Release of Responsibility Instruction Model. Dat is een overkoepelend instructiemodel waarbij de verantwoordelijkheid van instructie verschuift van de leraar naar de leerling. Modeling, herhaald begeleid inoefenen, coöperatief werken en geleide zelfstandigheid staan hierbij centraal.
Tot slot adviseren we herhaald lezen en luisteren via de methodiek van Close Reading/Listening. Bij elke lezing laat je de kinderen dieper graven in de tekst. Je doorloopt de leeslestabel dan drie keer, telkens vanuit een ander leesdoel en veelal met een andere leesstrategie.
Download leeslestabel
Hieronder kan je de leeslestabel downloaden om zelf aan de slag te gaan.
Navigeer bovenaan deze pagina naar de volgende tabbladen om met de leeslestabel aan de slag te gaan.
Sjabloon leeslestabel voor diepgaand lezen/luisteren met Close Reading
Sjabloon leeslestabel voor diepgaand lezen/luisteren zonder Close Reading
